Anusorn Tipayanon

หลายปีก่อน ในคลาสเรียนวิชา Analysis in Visual Culture ของผม ซึ่งโดยปกติเราจะถกเถียงและพูดคุยกันถึงสื่อทางสายตาต่างๆ อาทิ ภาพยนตร์ วิดีโอ หนังสั้น คลิปในสื่อออนไลน์ ไปจนถึงแผ่นป้ายโฆษณา หรือรายการคอนเสิร์ตที่โด่งดัง แต่แล้วจู่ๆ นักศึกษาหญิงคนหนึ่งในคลาสที่มีท่าทีสงบเสงี่ยมเจียมตัวที่สุดคนหนึ่งก็ยกมือขึ้นถามผมว่าผมมีความคิดเช่นไรกับการเล่นเกมส์คอมพิวเตอร์ของเด็ก รวมไปถึงข้อกล่าวหาจากพ่อแม่คู่หนึ่งที่มีอาชีพเป็นแพทย์ว่า เกมส์คอมพิวเตอร์เป็นภัยร้ายต่อเด็ก ทำให้เด็กสมาธิสั้น ไม่ตั้งใจเรียน ไม่มีความสนใจในสิ่งที่จำเป็น ในครอบครัวของเขามีกฏว่า ห้ามลูกเล่นเกมส์คอมพิวเตอร์เป็นอันขาด และนอกจากนี้ ความบันเทิงเดียวที่จะพอมีสำหรับลูกคือการอ่านหนังสือวรรณกรรมเยาวชนเท่านั้นเอง

ผมกลับมาที่พนมเปญ การได้กลับมาที่เมืองหลวงเล็กๆ ริมแม่น้ำเช่นนี้ให้ความรู้สึกผ่อนคลายอย่างยิ่ง พนมเปญมีหลายอย่างที่คล้ายคลึงกับกรุงเทพฯ มีพระราชวังเขมรินทร์เป็นศูนย์กลาง มีแม่น้ำโขงเป็นแม่น้ำสายใหญ่หล่อเลี้ยง ผู้คนเดินเล่นริมแม่น้ำยามเย็น และใช้ชีวิตส่วนใหญ่อยู่รอบพระราชวังฯ คนเขมรกินข้าวเจ้าเป็นหลักเช่นเดียวกับคนไทย (คำว่าข้าวในภาษาเขมรคือบาย อันเป็นที่มาของคำว่าบายศรีในภาษาไทย) คนเขมรกินปลาเป็นหลัก (หลายคนคงจำปลากรอบเขมรอันโด่งดังได้) อาหารเขมรและอาหารไทยแทบแยกจากกันไม่ออก (โดยเฉพาะเรื่องของการทำอะไรตามสบายตามใจตนเอง) ไม่ว่าหน้าตาหรือรสชาติ การลิ้มรสอาหารเขมรให้ความรู้สึกไม่ต่างจากการกินอาหารไทย หากจะมีอาหารเขมรแบบพิเศษที่แตกต่างออกไปจากอาหารไทย สิ่งนั้นน่าจะได้แก่ “พิซซ่า”

ทะเลเบื้องนอกสงบนิ่งแต่ก็จมอยู่ในความมืดมิด ในวัยเด็กผมชอบออกไปเดินตามชายหาดในยามค่ำ เท้าเตะทรายไปเรื่อย เฝ้าดูปูลมวิ่งแตกตื่นที่มีมนุษย์ผู้ยังไม่หลับไม่นอนมารบกวนดินแดนของมัน ท้องทะเลยามค่ำคืนมีมนต์ขลังอย่างยิ่ง มันปราศจากสีฟ้าในแบบที่เราเจนตาแต่กลับโอบอุ้มสีดำขลับไว้อย่างเต็มใจ ผมชอบยืนมองทะเลสีดำขลับที่ว่านั้นทีละนานๆ จินตนการว่าในความมืดดำนั้นมีอะไรที่ชวนให้ตื่นเต้นบ้าง ฉลามดุร้ายที่เฝ้ารอเหยื่อของมันตามแนวชายฝั่งหรือสัตว์โบราณในอดีตนับพันๆ ปีที่จะแอบโผล่ตัวขึ้นมาหายใจยามที่มันคิดว่ามันปลอดภัย ความคิดคำนึงแบบที่ว่านี้ให้ความสุขกับผมอย่างยิ่ง เป็นความสุขที่ผมเรียกมันว่า “จินตนาการแห่งนิเวศวิทยา”