บาริสต้า ผู้สร้างสรรค์มนต์เสน่ห์ให้กับกาแฟ

บาริสต้า คือคนที่อยู่เบื้องหลังรสชาติ และสร้างสรรค์มนต์เสน่ห์ให้กับกาแฟ กาแฟเป็นเครื่องดื่มที่ได้รับความนิยมไปทั่วโลก และแพร่หลายในประเทศไทยอย่างรวดเร็ว จากสถิติประชากรกว่า 70  ล้านคนในประเทศไทย มีคนที่ดื่มกาแฟเฉลี่ยต่อคนถึงปีละกว่า 200 แก้ว  ซึ่งสูงเป็นอันดับที่ 41 ของโลก และเป็นอันดับที่ 2 ของอาเซียนเลยทีเดียว โดยมีข้อมูลระบุว่าในปี 2560 ธุรกิจร้านกาแฟในประเทศไทยมีมูลค่าสูงถึง 21,220 ล้านบาท และยังเติบโตขึ้นสูงถึง 10 % ต่อปีอีกด้วย ในช่วงเวลาที่ธุรกิจกาแฟกำลังเติบโตไปข้างหน้าก็ได้ทำให้บาริสต้าเป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่น่าสนใจสำหรับการประกอบอาชีพในปัจจุบัน

4 คุณสมบัติเบื้องต้นสำหรับการเป็นบาริสต้า : 
สำหรับผู้ที่ความชื่นชอบหรือหลงใหลในกาแฟ พร้อมที่จะใช้เวลาอยู่กับการแฟได้ตลอดเวลา และสนใจในการก้าวเข้าสู้เส้นทางการเป็นบาริสต้า มีดังนี้

1. ชอบดื่มกาแฟ : ควรต้องเป็นคนที่หมั่นชิม วิเคราะห์ สร้างสรรค์เมนูพิเศษ และศึกษาศาสตร์ของกาแฟเพิ่มเติมอยู่เสมอ 
2. ช่างสังเกต : บาริสต้าจำเป็นจะต้องสังเกตการทำงานในทุกๆ กระบวนการ ทั้งการคัดเลือกเมล็ดกาแฟ การชง และการจดจำข้อมูลความต้องการของลูกค้าแต่ละคนเพื่อการให้บริการในครั้งต่อไป
3. มีความซื่อสัตย์ : ไม่เอาเปรียบลูกค้า ใส่ใจในเรื่องของความสะอาด และวัตถุดิบ ก่อนที่กาแฟจะถึงมือลูกค้าบาริสต้าจะต้องมั่นใจว่าเป็นกาแฟที่ดีที่สุดเสมอ 
4. รู้จักเปิดใจ : ยอมรับในคำวิจารณ์ และแก้ไขข้อบกพร่องของตัวเองอยู่เสมอ เพื่อจะได้นำไปปรับปรุงและพัฒนาฝีมือให้ดียิ่งขึ้น

และนี่ก็เป็นคุณสมบัติที่ดีของบาริสต้า ที่ควรยึดถือเป็นแบบอย่าง

หน้าที่หลัก 5 ข้อของการเป็นบาริสต้า 
เมื่อเช็คลิสต์ผ่านทั้ง 4 แล้ว สิ่งสำคัญเบื้องต้นที่ต้องรู้และต้องเข้าใจต่อไป ก็คือ หน้าที่หลัก 5 ข้อของการเป็นบาริสต้า ซึ่งประกอบไปด้วย 

1. การจัดเตรียม และชงกาแฟ : บาริสต้าจะต้องจัดเตรียมวัตถุดิบที่จะต้องใช้ในการชงกาแฟ โดย หมั่นตรวจสอบคุณภาพของเมล็ดกาแฟ และอุปกรณ์ต่างๆ ให้มีความพร้อมอยู่ตลอดเวลา 
2. การรักษาความสะอาดเครื่องมือ : โดยหมั่นเช็ดล้างทำความสะอาดเครื่องมือเครื่องใช้บริเวณบาร์อยู่เสมอ เพื่อสุขอนามัยที่ดีของลูกค้า และภาพลักษณ์ที่ดีของร้านกาแฟ
3. การแนะนำเครื่องดื่ม : บาริสต้าจำเป็นต้องมีความสามารถในการนำเสนอเครื่องดื่มที่เหมาะสมและสนองต่อความต้องการและรสนิยมของลูกค้าได้
4. การเช็คสต็อกสินค้า : โดยหมั่นตรวจสอบปริมาณวัตถุดิบภายในร้านให้เพียงพอ และจะต้องไม่นำสินค้าเสื่อมคุณภาพมาให้บริการ 
5. การรักษาความสะอาดอุปกรณ์ : ภายหลังจากให้บริการลูกค้าในแต่ละวัน บาริสต้าจำเป็นต้องดูแลรักษาทำความสะอาดอุปกรณ์ต่างๆ ในร้านกาแฟให้อยู่ในสภาพที่ดี เพื่อเตรียมความพร้อมสำหรับในวันถัดไป เพื่อยืดอายุการใช้งาน และคงไว้ซึ่งรสชาติของกาแฟที่ได้มาตรฐานสำหรับลูกค้าที่มาใช้บริการ

เตรียมความพร้อมก่อนเป็นบาริสต้า
หลังจากนั้น เรามาเตรียมความพร้อมสำหรับการเป็นบาริสต้ากันต่อ ผู้ที่จะใช้ศาสตร์ของกาแฟมาสร้างสรรค์เป็นศิลปะที่ดื่มได้ มีสิ่งสำคัญที่จะต้องฝึกฝนและเรียนรู้ 4 เรื่อง คือ 

1. การเลือกเมล็ดกาแฟ
2. ศาสตร์การชิมกาแฟ
3. การชงกาแฟแบบมืออาชีพ
4. การดูแลรักษาเครื่องมือ

เริ่มกันที่ข้อแรก การคัดเลือกเมล็ดกาแฟ ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งหัวใจสำคัญสำหรับการชงกาแฟ เพราะกาแฟแต่ละประเภทมีรสชาติ และรายละเอียดที่แตกต่างกัน ดังนั้น บาริสต้าจึงควรจะเอาใจใส่คัดสรรเมล็ดกาแฟที่เหมาะสมกับการใช้งานให้ได้มากที่สุด  ซึ่งกาแฟมีเมล็ดพันธุ์อยู่มากมายหลายชนิดแต่เมล็ดพันธุ์ที่ครองใจคนทั่วโลกมีอยู่ 2 สายพันธุ์ด้วยกัน คือ

1. พันธุ์อราบิก้า ให้รสชาตินุ่มหวานละมุนและมีรสเปรี้ยวซับซ้อนกว่าพันธุ์โรบัสต้า มีลักษณะเมล็ดเรียวผอมรอยผ่าตรงกลางคล้ายกับตัว S 
2. พันธุ์โรบัสต้า ให้รสฝาดและมีกลิ่นหอมที่น้อยกว่ากาแฟอราบิก้าแต่จะให้รสชาติที่เข้มข้น และมีคาเฟอีนสูงกว่าถึง 1 - 2 เท่า มีลักษณะเมล็ดอวบอ้วนรอยผ่าตรงกลาง เป็นเส้นตรง

เมื่อเรารู้จักกับสายพันธุ์หลักของกาแฟแล้วสิ่งสำคัญในการเลือกซื้อเมล็ดกาแฟนั้นเราควรจะรู้ที่มาของเมล็ดกาแฟ ด้วยอย่างเช่น เป็น Single Origin หรือ Blend? ถ้าเป็นเมล็ดกาแฟที่ถูกคัดสรรมาจากแหล่งเดียวจะมีรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของแหล่งนั้นเรียกว่า Single Origin แต่ถ้ามีการผสมระหว่างกาแฟหลายสายพันธุ์เข้าด้วยกันจะเรียกว่า Blend 

ระดับการคั่ว ยิ่งเป็นสิ่งจำเป็นที่จะต้องเรียนรู้ว่า คั่วระดับไหนจะได้กาแฟรสชาติใด โดยเริ่มจาก  

การคั่วกาแฟระดับอ่อน (Light roast) จะได้เมล็ดสีน้ำตาลอ่อนผิวแห้งจะคงรสธรรมชาติจากแหล่งปลูกมีรสผลไม้เด่นชัดค่อนข้างเปรี้ยวเหมาะสำหรับดื่มแบบไม่ผสมนมและน้ำตาล

การคั่วกาแฟระดับระดับปานกลาง (Medium roast) จะได้เมล็ดสีน้ำตาลกลางไปถึงเข้ม ผิวแห้ง ให้รสชาติของผลไม้ที่ลดลงแต่จะให้กลิ่นของช็อกโกแลตและถั่วที่เพิ่มขึ้น เหมาะสำหรับเมนูกาแฟร้อนผสมนม

การคั่วกาแฟระดับระดับเข้ม (Dark roast) จะได้เมล็ดสีเข้มเกือบดำมีน้ำมันเคลือบผิวเป็นเงาให้รสขมเข้มมากกว่ารสผลไม้เหมาะสำหรับเมนูกาแฟเย็นผสมนม

ที่สำคัญเมล็ดกาแฟต้องถูกบรรจุอยู่ในถุงที่ปิดสนิทแสงแดดเข้าไม่ถึง และไม่ควรซื้อมากักตุนเพราะหลังคั่วกลิ่นหอมของกาแฟจะลดระดับลงไปเรื่อยๆ

ข้อที่สอง ทำความรู้จักกับศาสตร์การชิมกาแฟ เพื่อฝึกการรับรสของกาแฟให้ได้ทั้งกลิ่นรสชาติและรสสัมผัสอย่างครบถ้วน โดยเริ่มที่ 

Aroma ยกแก้วกาแฟขึ้นมาใกล้กับจมูกสูดดมกลิ่นกาแฟให้เต็มที่แล้วลองจินตนาการดูว่ามีกลิ่นของอะไรปะปนอยู่บ้าง

Flavor สูดกาแฟให้มีเสียงดังหรือเรียกว่า Slurp ซึ่งจะช่วยให้อุณหภูมิกาแฟลดลงและปิดโพรงจมูกให้รับกลิ่นอย่างเต็มที่เพื่อจะได้เข้าถึงรสชาติของกาแฟได้มากขึ้น