ต่อยอดไอเดียจากภูมิปัญญาท้องถิ่น | งานย้อมสีธรรมชาติ

งานย้อมสีจากธรรมชาติ 
ภูมิปัญญาท้องถิ่นสร้างอาชีพให้กับคนท้องถิ่นมานานจากรุ่นสู่รุ่น หนึ่งในภูมิปัญญาท้องถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์และยังเป็นที่นิยมในการนำมาประยุกต์ต่อยอดก็คือ ผ้าย้อมสีธรรมชาติ ที่มีเอกลักษณ์สีสันจากวัตถุดิบธรรมชาติ

ผ้าย้อมสีธรรมชาติ เป็นอีกหนึ่งภูมิปัญญาของไทยที่มีการต่อยอดออกมาเป็นผลิตภัณฑ์หลากหลายรูปแบบ โดยต้องใช้องค์ความรู้ที่ถ่ายทอดกันมาในกระบวนการ ทั้งการปลูก คัดเลือกวัตถุดิบ การทำน้ำด่าง การทำสีจากวัตถุดิบธรรมชาติ รวมถึงการมัดลายให้เกิดขึ้นสวยงาม หลากหลาย ฯลฯ โดยสีธรรมชาติต่างๆ มาจากวัตถุดิบธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นจากราก แก่น เปลือก ต้น ผล ดอก เมล็ด ของต้นไม้มาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด  ใช้วัตถุดิบที่หาได้ง่ายในท้องถิ่น ซึ่งจะให้สีที่แตกต่างกันและแสดงออกถึงธรรมชาติที่แตกต่างกันในแต่ละท้องถิ่นด้วย


Photo by Gin Patin from Pexels

สีสันตามธรรมชาติที่เกิดขึ้นล้วนถ่ายทอดมาจากวัสดุธรรมชาติที่ให้สีแตกต่างกันในแต่ละท้องถิ่น
ไม่ว่าจะเป็น   

• ดอกคำฝอยในภาคเหนือให้สีเหลืองอมส้ม 
• ต้นห้อมในภาคเหนือให้สีคราม
• ต้นครามในภาคอีสานให้สีครามเช่นกัน
• ฝักสะตอในภาคใต้ให้สีเทา
• ใบหูกวางภาคใต้ให้สีเขียวอมเหลือง 

รูปแบบการย้อมสีธรรมชาติอย่างการย้อมครามที่เป็นที่นิยมนั้นจะต้องมีองค์ความรู้ทั้งในด้านการปลูกครามและการย้อมครามด้วย

   
Photo by Lisa Fotios from Pexels / Photo by fotografierende from Pexels 

ต่อยอดไอเดียสู่ผลิตภัณฑ์ร่วมสมัย
ผ้าย้อมสีธรรมชาติในปัจจุบันจึงมีการต่อยอดทำผลิตภัณฑ์เครื่องนุ่งห่มต่างๆ ที่ให้สีสันสวยงามอิงกับธรรมชาติ รวมทั้งยังต่อยอดเพิ่มมูลค่าเป็นผลิตภัณฑ์ร่วมสมัย สินค้าแฟชั่นต่างๆ เช่น หน้ากากผ้า กระเป๋า ฯลฯ ซึ่งปัจจุบันมีการใช้กระบวนการออกแบบเข้ามาตีความเล่าเรื่องและสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติที่มีอยู่ รวมถึงวัสดุใหม่ๆ เพื่อให้เกิดผลิตภัณฑ์ที่มีความหลากหลาย รวมถึงมีการประยุกต์ต่อยอดให้เกิดผลิตภัณฑ์รูปแบบใหม่ๆขึ้น อาทิ ผลิตภัณฑ์กระเป๋าสตางค์ กระเป๋าใส่ของต่างๆ ที่ทำจากวัสดุหนัง โดยมีการทำย้อมสีธรรมชาติด้วยเทคนิคเฉพาะตัวเข้าไปบนวัสดุที่แตกต่างจากเดิม เกิดกระบวนการทดลองใหม่ๆ ขึ้น ที่ทำให้งานย้อมสีธรรมชาติขยายขอบเขตการต่อยอดออกไปได้